In Nederland heb je bijna twee keer zoveel kans om te maken te krijgen met agressie en geweld op het werk als in het gemiddelde Europese land. We zijn daarmee Europees kampioen. Jaarlijks zijn er meer dan 3 miljoen agressie- en geweldsincidenten tegen professionals als verpleegkundigen, caissières, buschauffeurs, leraren, ambtenaren, agenten en horecapersoneel. Dit blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van TNO en CBS. Eind 2021 is de zeventiende enquête onder 50.000 medewerkers uitgevoerd. De gevolgen van agressie en geweld zijn dat medewerkers er letterlijk doodziek worden. Zij krijgen migraine, problemen met het immuunsysteem en/of slapen slecht. Ook kunnen ze geestelijke gezondheidsproblemen ontwikkelen die lijken op depressie of burn-out.
Bij die geweldsincidenten gaat het om verbaal geweld zoals beledigen, bedreigen en schelden, maar ook om fysiek geweld. Dat maakt ons zelfs tot Europees kampioen op dat gebied. Het enige positieve is dat fysiek geweld als schoppen, slaan, duwen, trekken en spugen gelukkig achterblijft bij verbaal geweld. De medewerkers uit de zorg krijgen hier het meeste mee te maken. Zij staan op nummer 1. De tweede plaats is voor docenten en op de derde plaats staan ambtenaren en politieke ambtsdragers. Bij de politieke ambtsdragers neemt het aantal incidenten de laatste tijd toe.
Voorbeeldgedrag
De vraag is hoe dit is op te lossen. Voorbeeldgedrag van managers, HR en directie is belangrijk. Ook van politici in Den Haag en de gemeente is dit van belang. Het is de vraag of zij zich daar voldoende bewust van zijn. Wij hebben rolmodellen nodig. Niet alleen in de politiek, maar ook hoog in de organisatie. Zij moeten laten zien hoe we in redelijkheid met elkaar omgaan. Ook als we het niet met elkaar eens zijn of als er fouten zijn gemaakt. Die polarisatie is zorgelijk. Want hoe gaan wij in Nederland met elkaar om op het moment dat we het niet met elkaar eens zijn? Ook de OR kan iets doen. Zoek uit hoeveel agressie en geweld er in uw organisatie plaatsvindt. Zet het onderwerp op de agenda. Bespreek of dit in de RI&E moet worden opgenomen.
Uitspreken
Als professionals met verbaal of fysiek geweld te maken krijgen dan is het verstandig om zich uit te spreken. Zij moeten vertellen wat ze hebben meemaakt. Daarmee onderstrepen we de omvang van het probleem en kunnen we niet wegkijken. Geef het als werknemer ook aan bij de leidinggevenden. Een organisatie moet dan om de mensen heen gaan staan. Geweld mag nooit zonder consequenties blijven. De organisatie kan grenzen stellen en de OR kan hierop letten. Is het duidelijk wat wel kan en wat niet? Worden de grenzen nageleefd? Dus dat betekent ten minste feedback of een waarschuwing. Soms aangifte of een contactverbod, als daar aanleiding voor is.
