Per 1 januari 2020 treedt de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking. Deze Ambtenarenwet zorgt ervoor dat het private arbeidsrecht gaat gelden voor de meeste ambtenaren. De zogeheten eenzijdige aanstelling komt te vervallen en het Burgerlijk Wetboek en de Wet op de cao worden van toepassing. De Wnra heeft gevolgen voor uw organisatie en medewerkers. Zorg dat u als organisatie en OR goed bent voorbereid op de komende wijzigingen.
Arbeidsovereenkomst
Een ambtenaar krijgt bij inwerkingtreding van de Wnra een arbeidsovereenkomst, waarvoor de handtekeningen van de werkgever en de medewerker nodig zijn. Op dit moment krijgen deze medewerkers een aanstellingsbesluit waar alleen de overheidswerkgever zijn handtekening onder zet. Mensen die al in dienst zijn op 1 januari 2020 krijgen meestal automatisch een arbeidsovereenkomst. Kiest de werkgever ervoor om de ambtenaren voor 1 januari 2020 een nieuwe arbeidsovereenkomst voor te leggen, dan moet de OR meedenken over de inhoud ervan en de bijbehorende arbeidsvoorwaarden. Kijk hier kritisch naar. Het kan zijn dat uw OR op basis van artikel 27 van de WOR instemmingsrecht heeft op een aantal regelingen.
Ontslag wijzigt
Voor de ontslagbescherming voor ambtenaren gaat het private arbeidsrecht gelden. Bij ontslag wegens reorganisatie of langdurige arbeidsongeschiktheid, moet het UWV vooraf toestemming geven. Bij andere ontslaggronden, moet de werkgever naar de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst te laten ontbinden.
Als de Wnra ingaat, is de hoogste rechter niet meer de Centrale Raad van Beroep, maar de Hoge Raad. Medewerkers tekenen geen bezwaar meer aan bij de eigen werkgever en gaan niet meer in beroep bij de bestuursrechter, maar kunnen terecht bij de kantonrechter. Let als OR erop dat werknemers weten de wijzigingen zijn. U kunt het onderwerp op de agenda zetten en aandringen op goede voorlichting over de gevolgen van de Ambtenarenwet.
Ketenbepaling
De Wnra kan ook op dit moment al gevolgen hebben bij het verlengen van eventuele tijdelijke dienstverbanden. Vanaf 2020 gaat de ketenbepaling uit het private arbeidsrecht namelijk gelden. Dat houdt in dat na drie tijdelijke aanstellingen of na twee jaar tijdelijke dienstverbanden er een vast dienstverband ontstaat. Verlengingen die doorlopen na 1 januari 2020 en dan de twee jaar overschrijden, worden ook omgezet naar een dienstverband voor onbepaalde tijd.
Arbeidsvoorwaarden
Er wordt veel verwacht van de werkgeversorganisaties en de vakbonden bij de overheid. Zij zullen in cao’s de bestaande of mogelijk nieuwe regels moeten vastleggen die betrekking hebben op de rechtspositie en de arbeidsvoorwaarden van de in de sector werkzame ambtenaren. Ook de OR kan hierin een rol krijgen. Kijk de cao daarop na of vraag het na bij de vakbond. De bedoeling is dat deze cao’s worden afgesloten vóór de ingangsdatum van de wet.
Uw OR heeft een stimulerende taak om te letten op een juiste toepassing van de arbeidsvoorwaarden op grond van artikel 28 WOR. Van belang is dat de implementatie van de Wnra tijdig wordt afgestemd met de ondernemingsraad.
Overeenstemmingsbeginsel
In de huidige rechtspositieregelingen is nog het zogenoemde overeenstemmingsbeginsel opgenomen. Dit betekent dat aangelegenheden van algemeen belang voor de rechtspositie van de ambtenaren binnen het georganiseerd overleg (gevormd door vertegenwoordiging van de overheidswerkgever en de vakbonden) worden afgesproken. Met de Wnra vervalt het overeenstemmingsbeginsel. De bestuurder mag dan kiezen om in plaats van met de vakbonden, een regeling of een sociaal plan af te spreken met de OR. Zoek uit wat er van u wordt verwacht.
Uitzonderingen op de WNRA
Een aantal groepen is uitgezonderd, voor hen zal de Wnra niet gaan gelden en zij behouden hun publiekrechtelijke rechtspositie. Deze groepen zijn uitgezonderd:
- de rechterlijke macht;
- alle defensieambtenaren;
- alle politieambtenaren;
- politieke ambtsdragers
- leden van de Hoge Colleges van Staat;
- leden van adviescolleges en zelfstandige bestuursorganen;
- notarissen en gerechtsdeurwaarders.
WOR
De Wet op de ondernemingsraden (WOR) zal moeten worden gewijzigd. De bepaling over het primaat van de politiek kent in de WOR twee varianten: voor werknemers in artikel 23 en voor ambtenaren in artikel 46d. Waarschijnlijk wordt artikel 46d aangepast om ervoor te zorgen dat die bepaling hetzelfde bereik houdt als deze nu heeft. Zorg dat u weet wat er geregeld is.
Meer informatie?
Meer informatie vindt u op de website van de overheid.
U kunt ook een Actualiteitencollege van OR Academy volgen. We kijken dan naar de wetgeving en de rol van de OR bij de Ambtenarenwet. Boek hier een cursus voor de WNRA!
