Er lijkt geen toekomst denkbaar zonder dat Artificial Intelligence (AI) daar een grote rol in speelt. De komst van ChatGPT en andere vormen van generatieve AI wordt ook wel ‘de vierde industriële revolutie’ genoemd en heeft het werk in veel sectoren al veranderd. De verwachting is dat de impact op de werkvloer zal blijven toenemen. Zo verwacht de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) dat voor 27 procent van de banen een relatief groot risico bestaat dat ze worden vervangen door een computer. Door de snelle ontwikkeling van AI zijn straks nieuwe vaardigheden nodig. De organisatie dringt er daarom op aan dat overheden werkgevers aanmoedigen om meer aan scholing te doen. Verder stelt de OESO dat er dringend behoefte is aan beleid om de risico’s aan te pakken die AI kan veroorzaken bij gebruik op de werkvloer.
Veel bedrijven zijn nu al op zoek naar mogelijkheden om kosten te besparen en de kwaliteit te verbeteren door middel van AI. Bij de implementatie van AI op de werkvloer is het medezeggenschapsproces van groot belang. De Ondernemingsraad heeft vaak een advies- of instemmingsrecht met betrekking tot de invoering van AI op de werkvloer. Dit dwingt de OR na te denken over belangrijke vragen. Wat kan als gevolg van de opmars van AI op de agenda van de OR komen en hoe kan de OR zelf aan de slag met dit instrument?
De agenda van de OR
Voor de OR is het belangrijk om te overwegen welke processen in de organisatie door kunstmatige intelligentie kunnen veranderen en met de bestuurder te bespreken of deze al bepaalde plannen heeft op dit gebied. Werkt uw organisatie in een sector die door Generative AI gaat veranderen? Leidt dit tot een organisatieverandering? Dan heeft de OR adviesrecht (Artikel 25 WOR). Het is extra belangrijk om dit met de bestuurder te overleggen. Begin hier tijdig mee. Als u in een vroeg stadium nadenkt over de veranderingen en deze plant, geeft dat medewerkers meer tijd om opleidingen te volgen voor nieuwe of andere taken. De OR heeft instemmingsrecht als het gaat om wijzigingen in het scholingsbeleid (artikel 27 WOR lid 1f). Dit kost veel meer tijd dan het implementeren van een nieuwe techniek.
Informatie zoeken en verspreiden
ChatGPT helpt de OR om in een korte tijd veel informatie te vinden. Hiermee kan de OR in sommige gevallen snel een antwoord krijgen op bepaalde vragen. Anders dan bij Google of een andere zoekmachine krijgt u een uitgeschreven antwoord. ChatGPT is heel goed in het snel verzamelen van veel kennis, maar deze moet nog wel naast de feiten gelegd worden. Check dus altijd of het klopt. Om iets zeker te weten en de juiste bronnen te achterhalen, is het handig om dit even na te lopen met de hulp van een ouderwetse zoekmachine. De algemene kennis van ChatGPT kunt u verder aanvullen met de specifieke punten van uw organisatie.
U kunt AI ook gebruiken om een wervende tekst te schrijven om kandidaten te trekken voor de ondernemingsraadverkiezingen. Of voor het schrijven van stukjes in de nieuwsbrief of tekstblokken in andere documenten. Geef ChatGPT hierbij altijd instructies die zo volledig mogelijk zijn.
Privacy
Let als OR tenslotte altijd goed op het bewaken van de privacy bij de invoering van Artificial Intelligence. Voldoen de plannen aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)? Is de gekozen technologie écht noodzakelijk of is er een alternatief beschikbaar dat minder inbreuk maakt op de privacy? Doet de bestuurder er alles aan om de verwerking van de persoonsgegevens veilig plaats te laten vinden? Houd ook goed in de gaten welke partij de gegevens verwerkt. Wie heeft er precies toegang tot de gegevens en hoe lang worden ze bewaard?
