Dankzij een enquête weet u wat er leeft

Het contact met de achterban is bij veel ondernemingsraden niet goed. Sommige OR’en zijn uit beeld geraakt bij de medewerkers. Ondernemingsraden weten op hun beurt niet precies wat er leeft bij hun collega’s. Dat is een gemiste kans! Als OR staat u sterker in het overleg met de bestuurder als u weet hoe medewerkers tegen een onderwerp aankijken. Met een enquête komt u eenvoudig achter de mening van de achterban. Toch moet u het maken van een enquête niet onderschatten. Er komt meer bij kijken dan u denkt.

Doel

Een enquête is een meting van ervaringen, verwachtingen en oordelen van een bepaalde groep mensen. De ondernemingsraad kan overal een peiling over houden: van de kwaliteit van de stoelen tot de tevredenheid over de werkroosters. Dat kan met een korte of een langere vragenlijst. Het maken en afnemen van een enquête kost tijd. Denk daarom eerst na over de vraag waarom de ondernemingsraad een enquête wil uitzetten. Op basis van een duidelijk doel kan de OR vervolgens gericht vragen formuleren.

Doelgroep

Enquêteren ligt bij veel onderwerpen (arbeidsomstandigheden, personeelsbeleid, werktijden) voor de hand. Als u bijvoorbeeld de Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) wil bespreken met de bestuurder, of de ervaringen met de Arbodienst, dan is het nuttig om de mening van de achterban te kennen. Als u weet waarom u een enquête wil uitzetten dan kan de ondernemingsraad de doelgroep kiezen. Wie wil de OR bevragen? Alle werknemers in de organisatie of slechts een afdeling of een specifieke beroepsgroep? Als ook dit duidelijk is, kunt u de vragenlijst opstellen.

Soorten vragen

Op vrijwel elk enquêteformulier staan minstens twee soorten vragen. Dat zijn feitelijke vragen, die informeren naar concrete zaken zoals de functie, de afdeling of het dragen van bijvoorbeeld beschermende kleding. Naast de feitelijke vragen zijn er de opinievragen. Deze vragen informeren naar de mening van de respondent, bijvoorbeeld over de tevredenheid met de nieuwe (thuis)werkplek, de mogelijke oorzaak van het verzuim of het onveilige gevoel op de werkplek. Hoe kijkt hij hier tegenaan? U kunt hier open of gesloten vragen over stellen. Bij gesloten vragen kruist de geënquêteerde een antwoord aan (bijvoorbeeld ‘ja of ‘ nee’). Bij open vragen kan de geënquêteerde zelf het antwoord invullen. Dat levert vaak meer informatie op, maar het kost meer tijd om de antwoorden te verwerken.

Knelpunten

Een enquête maken lijkt eenvoudig. Toch kan er van alles misgaan. Let op de volgende
knelpunten:

De introductie is onduidelijk. De respondent weet niet waarover de enquête
gaat.
Er ontbreekt informatie over de respondenten, waardoor de OR niet kan inschatten of de peiling representatief is.
De vragen zijn onduidelijk. Er wordt bijvoorbeeld naar 2 dingen gevraagd, zodat je niet weet waar het antwoord op slaat.
De respons is te laag om conclusies te kunnen trekken of om de bestuurder te overtuigen.
De vragenlijst is te lang, zodat mensen halverwege afhaken.
De enquête is niet anoniem. De respondenten durven niet het achterste van hun tong te laten zien.
De vragen zijn suggestief.
Er staan vaktermen in de enquête.
De vragen zijn te lang.
De vragen zijn niet direct op de respondenten van toepassing.
De belangrijkste vragen staan niet aan het begin, maar aan het eind.
De OR vergeet de resultaten van de enquête terug te koppelen aan de achterban.
De periode om de enquête te houden is te kort waardoor de respons laag is.