Veel gestelde vragen & antwoorden

U kunt als cliëntenraad ook met een ander overleggen. Dat hoeft geen probleem te zijn. Het gaat om de zeggenschap. Natuurlijk is het beter als de manager zelf komt, want hij is namelijk de gesprekspartner van de cliëntenraad. Als er een ander in de plaats van de manager komt dan is het van belang dat hij/zij beslissingen mag nemen. Anders
kan de cliëntenraad zijn werk niet goed doen. Vraag daar naar. Als de vervanger geen mandaat heeft dan heeft het overleg soms weinig nut. Het is dan verstandiger om een andere afspraak te plannen.

Volgens de nieuwe Wmcz moet er een medezeggenschapsregeling komen. Daarin moeten een aantal zaken over het functioneren van de cliëntenraad worden geregeld. Dat moet elke zorgorganisatie doen. Daarin moet je de volgende onderwerpen regelen:

• Representativiteit (oa het aantal leden van de cliëntenraad, wie er lid mogen zijn en hoe lang)
• Complexe besluiten (De wijze waarop een cliëntenraad wordt betrokken bij de voorbereiding van een besluit over bijvoorbeeld de grondslag van de instelling, een fusie of een ingrijpende verbouwing)
• CCR en lokaal (De regeling van taken en bevoegdheden van de cliëntenraden als er  meer cliëntenraden in een organisatie worden ingesteld.)
• Informatieverstrekking

Wil je meer weten over de rechten van de medezeggenschapsregeling en de bevoegdheden van de cliëntenraad volg dan onze training.

De cliëntenraad blijft niet altijd bestaan. Als het aantal cliënten afneemt dan kan de raad worden opgeheven. Dat is het geval als er aan minder dan 10 cliënten langdurige zorg wordt verleend of als er kortlopende zorg (minder dan een etmaal) wordt verleend aan minder dan 25 cliënten bij een instelling die door algemene maatregel van bestuur aan te wijzen zorg verleent. De instelling laat de cliënten en hun vertegenwoordigers schriftelijk weten dat de clientenraad wordt ontbonden. De raad blijft dan nog ten minste 3 maanden bestaan. Het is ook mogelijk om de cliëntenraad vrijwillig in stand zal houden (artikel 4 Wmcz). Als de clientenraad nog door wil gaan dan zou ik daarop aandringen.

Wil je meer weten over de rechten van de medezeggenschapsregeling en de bevoegdheden van de cliëntenraad volg dan onze training.

In zorg zijn verschillende medezeggenschapsorganen actief. Bijna elke zorgorganisatie heeft een ondernemingsraad (or) en cliëntenraad (cr). OR en cliëntenraad adviseren de bestuurder over het organisatiebeleid. Ieder doet dat vanuit zijn eigen perspectief en wetgeving. Zij kunnen op verschillende vlakken samenwerken.

1. Kijk goed waar OR en clientenraad elkaar kunt versterken, maar blijf je eigen doelen, prioriteiten en tempo in de gaten houden.
2. De rechten van de cr staan in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ) en die van de or in de WOR. In de onderwerpen van het adviesrecht zit veel overlap. De cr krijgt binnenkort in de ‘WMCZ 2018’ instemmingsrecht net zoals de or. Het informatierecht en overleg met de bestuurder zijn ook grotendeels hetzelfde, Het verschil tussen or en cr is dat in de WOR gaat het primair om omstandigheden voor medewerkers in de onderneming en in de WMCZ om voorzieningen voor de cliënten. Leg bij een onderwerpen als de bureaucratie in de zorg en het inhuren van flexibele krachten de informatie eens naast elkaar.
3. Door gebruik te maken van elkaars kennis en kunde staan de OR en cliëntenraad sterker. De cr heeft bijvoorbeeld adviesrecht over de begroting. De or heeft dat niet, maar heeft wel adviesrecht over belangrijke investeringen.
4. De or en de cr hebben adviesrecht bij wijzigingen in de onderneming. Het kan goed zijn om de adviezen hierover op elkaar af te stemmen. Een organisatiewijziging kan immers gevolgen hebben voor de medewerkers en de cliënten.
5. Het vaststellen van de risico-inventarisatie en evaluatie is ook een onderwerp dat beide raden aangaan. Een veilige werkomgeving is in het belang van medewerker en cliënten.
6. CR heeft geen bevoegdheid over personele regelingen, de or wel. Maar goed personeelsbeleid is ook van belang voor de cliënten. Gemotiveerd personeel bepaalt immers mede de kwaliteit van de zorg en dat is een belangrijk onderwerp voor de cr.
7. Organiseer eens een gezamenlijke studiedag om op een rij te zetten waar je wel en waar je niet samen kunt werken.
8. Wissel informatie uit door de agenda en de notulen van de vergaderingen naar elkaar te sturen.
9. Behandel samen het jaarplan van de zorgorganisatie en stem af voor welke onderwerpen een krachtenbundeling nuttig is.
10. Als de OR en clientenraad ieder een eigen ambtelijk secretaris hebben dan zou je die bij elkaar in dezelfde werkruimte kunnen zetten. Hierdoor ontstaat er een secretariaat medezeggenschap. De samenwerking en uitwisseling wordt dan een stuk eenvoudiger.

Lees ook onze checklist.

In de nieuwe Wmcz is het adviesrecht van de cliëntenraad geregeld.  Je kunt het vinden in artikel 7. Daarin staat dat de cliëntenraad adviesrecht heeft over:

a. een wijziging van de doelstelling of de grondslag van de instelling;

b. een fusie of duurzame samenwerking waarbij de instelling is betrokken;

c. een overdracht van de zeggenschap over de zorg of een onderdeel daarvan;

d. een gehele of gedeeltelijke beëindiging dan wel een belangrijke uitbreiding van de zorgverlening;

e. een belangrijke wijziging in de organisatie van de zorgverlening;

f. een profielschets voor de benoeming van de leden van het toezichthoudend orgaan en de leden van het bestuur van de instelling;

g. de vaststelling van de begroting en de jaarrekening van de instelling;

h. het algemene huisvestingsbeleid van een instelling die erop is ingericht cliënten langdurig te laten verblijven, alsmede een ingrijpende verbouwing, nieuwbouw of verhuizing van een instelling waarin deze cliënten verblijven, en

i. de selectie en benoeming van personen die leiding geven aan degenen die zorg verlenen aan cliënten, indien het een instelling betreft die erop is ingericht cliënten langdurig te laten verblijven.

Wil je meer weten over het adviesrecht van de cliëntenraad en de andere bevoegdheden van de raad volg dan onze training.

In de nieuwe Wmcz heeft de cliëntenraad instemmingsrecht. Het instemmingsrecht van de cliëntenraad is geregeld in artikel 8 van de Wmcz. Daarin staan de volgende onderwerpen opgesomd:

a. de medezeggenschapsregeling, de regeling, bedoeld in artikel 13, eerste lid, van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg, alsmede andere voor cliënten geldende regelingen;

b. een profielschets voor het benoemen van personen als bedoeld in artikel 15 van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg;

c. de procedure voor het opstellen en bespreken van zorgplannen;

d. het algemene beleid ter zake van kwaliteit, veiligheid en hygiëne;

e. het algemene beleid ter zake van de toelating van cliënten tot de zorgverlening en beëindiging daarvan;

f. het algemene beleid ter zake van voedingsaangelegenheden, geestelijke verzorging, recreatiemogelijkheden of ontspanningsactiviteiten en maatschappelijke bijstand, indien het een instelling betreft waarin cliënten gedurende het etmaal kunnen verblijven;

g. een sociaal plan voor cliënten in geval van een ingrijpende verbouwing, nieuwbouw of verhuizing van een instelling die erop is ingericht cliënten langdurig te laten verblijven;

h. de inrichting van voor de zorgverlening bestemde ruimtes bij ingrijpende verbouwing, nieuwbouw of verhuizing van een instelling die erop is ingericht cliënten langdurig te laten verblijven

i. de selectie en benoeming van personen die de cliëntenraad de onafhankelijke ondersteuning, bedoeld in artikel 6, derde lid, zullen verlenen.

Wil je meer weten over het instemmingsrecht van de cliëntenraad en de andere bevoegdheden van de raad volg dan onze training.

Een cliëntenraad in een zorginstelling komt op voor de belangen van patiënten (cliënten). De raad overlegt met de bestuurders en/of directie en behartigt de belangen van alle patiënten door invloed uit te oefenen en het beleid van de zorginstelling te controleren. De bevoegdheden van de raad zijn geregeld in de Wet Medezeggenschap (WMCZ). De  bestuurders en directie zijn verplicht de cliëntenraad over bepaalde onderwerpen tijdig te informeren, bijvoorbeeld over geplande reorganisaties of over financiële zaken.
Ook zijn zij verplicht om gevraagde informatie te verstrekken en om de cliëntenraad op bepaalde onderwerpen om advies dan wel instemming te vragen.

De cliëntenraad heeft geen invloed op de afspraken gemaakt in het kader van de behandeling van de patiënten zelf. Deze afspraken worden gemaakt door de behandelaars en de patiënten zelf.

Een zorginstelling die een stichting of een vereniging is, neemt in haar statuten een cliëntvertegenwoordigend orgaan op die zij het recht van enquête geeft. De zorginstelling kan daarvoor niet alleen de cliëntenraad aanwijzen, maar ook een ander cliëntvertegenwoordigend orgaan. Bijvoorbeeld een cliëntenorganisatie. Via het enquêterecht kan dit orgaan de Ondernemingskamer vragen een onderzoek in te stellen naar mogelijk wanbeleid in een zorginstelling.

Als cliëntenraad moet je de gelegenheid hebben om invloed en inspraak te hebben op het beleid van de instelling (artikel 2 lid 1 WMCZ).  Als jullie advies gegeven hebben dan moet de bestuurder/directie daarop reageren. In artikel 2 lid 2 staat het zelfs letterlijk. De instelling moet de cliënten en hun vertegenwoordigers informeren over hetgeen zij heeft gedaan met de resultaten van de inspraak. Je kunt dus als cliëntenraad de bestuurder wijzen op dit artikel en vragen om een reactie. Zet de reactie van de bestuurder als actie op de agenda. Dan weet je zeker dat het aan de orde komt.

De cliëntenraad heeft informatierecht op grond van artikel 6 van de Wmcz.  Daarin staat dat de instelling de cliëntenraad tijdig en desgevraagd schriftelijk alle inlichtingen en gegevens die deze voor de vervulling van zijn taak redelijkerwijs nodig heeft moet geven. Daarnaast moet de instelling ten minste één keer per jaar mondeling of schriftelijk de algemene gegevens omtrent het beleid dat in het verstreken tijdvak is gevoerd en in het komende jaar zal worden gevoerd geven.

Wil je meer weten over de rechten van de cliëntenraad volg dan onze training.

De benoeming van een lid van de cliëntenraad levert soms discussie op. In de Wmcz staat namelijk dat de instelling schriftelijk ‘de wijze van benoeming’ regelt van de leden van de cliëntenraad. Dat staat in artikel 2. In uw instellingsbesluit moet beschreven staan welke rol de bestuurder heeft bij de besluitvorming over het lidmaatschap van de cliëntenraad. Hoe dat is geregeld is niet vast gelegd. De cliëntenraad kan zelf zijn leden benoemen. Het kan ook zijn dat de bestuurder een adviesrecht, vetorecht of helemaal geen rol heeft. Omgekeerd kan het ook dat de bestuurder de nieuwe leden benoemd en dat de cliëntenraad een voordrachtsrecht heeft.

De vraag wie lid kunnen worden van een cliëntenraad is eenvoudig te beantwoorden. Heel veel mensen kunnen lid worden van een clientenraad. In een cliëntenraad kunnen cliënten, ex-cliënten, ouders of andere vertegenwoordigers zitting nemen. Zelfs iemand die onder curatele is gesteld en een curator heeft mag in de cliëntenraad.  Hij mag geen rechtshandelingen verrichten, maar een cliënt die handelingsonbekwaam is is niet per se wilsonbekwaam. Ook zo’n cliënt mag meepraten over onderwerpen die voor hem belangrijk zijn en over onderwerpen die voor cliënten belangrijk zijn. Een cliënt die onder curatele staat kan dus lid worden van de cliëntenraad.

In zorg zijn verschillende medezeggenschapsorganen actief. Bijna elke zorgorganisatie heeft een ondernemingsraad (or) en cliëntenraad (cr). OR en cliëntenraad adviseren de bestuurder over het organisatiebeleid. Ieder doet dat vanuit zijn eigen perspectief en wetgeving. Zij kunnen op verschillende vlakken samenwerken.

1. Kijk goed waar OR en clientenraad elkaar kunt versterken, maar blijf je eigen doelen, prioriteiten en tempo in de gaten houden.
2. De rechten van de cr staan in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ) en die van de or in de WOR. In de onderwerpen van het adviesrecht zit veel overlap. De cr krijgt binnenkort in de ‘WMCZ 2018’ instemmingsrecht net zoals de or. Het informatierecht en overleg met de bestuurder zijn ook grotendeels hetzelfde, Het verschil tussen or en cr is dat in de WOR gaat het primair om omstandigheden voor medewerkers in de onderneming en in de WMCZ om voorzieningen voor de cliënten. Leg bij een onderwerpen als de bureaucratie in de zorg en het inhuren van flexibele krachten de informatie eens naast elkaar.
3. Door gebruik te maken van elkaars kennis en kunde staan de OR en cliëntenraad sterker. De cr heeft bijvoorbeeld adviesrecht over de begroting. De or heeft dat niet, maar heeft wel adviesrecht over belangrijke investeringen.
4. De or en de cr hebben adviesrecht bij wijzigingen in de onderneming. Het kan goed zijn om de adviezen hierover op elkaar af te stemmen. Een organisatiewijziging kan immers gevolgen hebben voor de medewerkers en de cliënten.
5. Het vaststellen van de risico-inventarisatie en evaluatie is ook een onderwerp dat beide raden aangaan. Een veilige werkomgeving is in het belang van medewerker en cliënten.
6. CR heeft geen bevoegdheid over personele regelingen, de or wel. Maar goed personeelsbeleid is ook van belang voor de cliënten. Gemotiveerd personeel bepaalt immers mede de kwaliteit van de zorg en dat is een belangrijk onderwerp voor de cr.
7. Organiseer eens een gezamenlijke studiedag om op een rij te zetten waar je wel en waar je niet samen kunt werken.
8. Wissel informatie uit door de agenda en de notulen van de vergaderingen naar elkaar te sturen.
9. Behandel samen het jaarplan van de zorgorganisatie en stem af voor welke onderwerpen een krachtenbundeling nuttig is.
10. Als de OR en clientenraad ieder een eigen ambtelijk secretaris hebben dan zou je die bij elkaar in dezelfde werkruimte kunnen zetten. Hierdoor ontstaat er een secretariaat medezeggenschap. De samenwerking en uitwisseling wordt dan een stuk eenvoudiger.

Lees ook onze checklist.